Kredyty austryackie
Czwartkowe posiedzenie delegacyj austryackiej odznaczyło się pamiętnym faktem. Uchwalono prawie bez namysłu kolosalny budżet ministra obrony państwowej na budowę czterech naddreadnought'ów. Za lat pięć Austrya będzie w posiadaniu wielkiej floty wojennej, złożonej z ośmiu pierwszorzędnych pancerników bojowych z odpowiednią ilością wszelkich innych typów. Trójprzymierze zyskuje na Adryatyku siłę, która, w związku z marynarką Włoch i Niemiec, przedstawi poważne przeciwstawienie morskiej potędze W. Brytanii.
Wprawdzie w dodatku do wielu rozmaitych powodów wyższości na morzu, z których Anglia długo jeszcze korzystać będzie przed wszystkiemi innemi państwami, polityka p. Edwarda Grey`a przez swoją mato ograniczoną swobodę w zawieraniu okolicznościowych układów na prawo i na lewo, zdolna jest w każdym razie przewadze morskiej własnego kraju nadać niezrównane znaczenie. Anglia pozawierała porozumienia w kwestyach morza śródziemnego z obozem przeciwnym trójporozumieniu, do którego sama częściowo należy, nie chcąc związać się z nikim wszystko ogarniającem przymierzem. Obecnie prasa berlińska wskazuje codziennie od pewnego czasu „der russische Vorschlag" jako główny wynik wizyty króla Jerzego w Paryżu. Według ostatnich wiadomości, w dn. 6 lub 8 mara r. b., podpisany został z inicyatywy p. Izwolskiego i przy pośrednictwie Francyi. układ regulujący stosunki anglo-rosyjskie na morzu Bałtyckiem. Jeżeli sytuacya, wyobrażana jaskrawo na widowni niemiecko-rosyjskiej przez polemikę prasową, mogła posłużyć za punkt wyjścia do uzasadnienia i przeprowadzenia projektu „p. Izwolskiego. to ze strony niemieckich przywódców wspomnianej kampanii „der russische Vorschlag" wyzyskany był w celu wywarcia nacisku na delegacyę austryacką, podczas rozpraw nad budżetem. Zwolennicy trójprzymierza malowali niebezpieczeństwo, jakie powstałoby z pewnością dla Austryi, gdyby czarnomorska flota rosyjska ukazała się na morzu Śródziemnem. Hr. Lutzow, w mowie, która była wyrazem przekonań większości delegatów dowodził, że Rosya nigdy nie może zaniechać polityki, mającej doprowadzić ją do otwarcia cieśnin konstantynopolitańskich i wyjścia na otwarte morze. W połączeniu z sprzymierzonemi flotami Francyi i Anglii, z któremi spotka się na morzu Śródziemnem, będzie stanowić nowy i bardzo poważny czynnik siły, zwłaszcza, skoro pogłoski o układzie anglo-rosyjskim okażą się prawdziwemi. Delegacya austryacka nie chciała oczywiście brać na siebie odpowiedzialności za brak przygotowania monarchii ma takie ewentualności. Przez szybkie powzięcie decyzyj na tym punkcie Austrya rzec można, jeszcze zamanifestowała wolę utrzymania istniejącego stanu rzeczy na Adryatyku za wszelką cenę i bez względu na ogromne ofiary pieniężne, jakich marynarka wymaga. Włochy bowiem powiększają również w przyspieszonem tempie swoją flotę. Morie Adryatyekie jest dla Austro-Węgier arteryą, przez którą państwo to ciągnie dla siebie krew odżywczą. Na wschodniem wybrzeżu tego morza, Austrya me może dopuścić żadnego obcego panowania. Uchwalone przez delegacyę nowe okręty, mają uwolnić ją od obawy i niepokojów z powodu byle jakiego powstania w Albanii. Z drugiej znów strony trójprzymierze pragnie przez siłę morską Austryi, wzmocnić swe stanowisko na morzu śródziemnem, gdzie w niedalekiej przyszłości rozgrywać się mogą decydujące wypadki. Dość wskazać było poplecznikom budżetu rządowego na energię, jaką na tem morzu rozwijają usilnie Włochy, z któremi przymierze, zdaniem nieboszczyka, hr. Aerenthala, utrzymane być może tylko dopóty, dopóki Austrya pozostanie silną na punkcie obrony państwowej. Niema wątpliwości, że bardzo wiele racyi przemawia za potrzebą utrzymania pogotowia wojennego Austryi. —Jednakże trudno w tym bezustannym wyścigu uzbrojeń nie widzieć objawu jakiejś nieszczęsnej histeryi, wielce podobnej do awanturniczego szału, pobudząjacego do walki „o prawa" sufrażystki angielskie.
St. P.
Nowa Gazeta: poświęcona wszelkim zjawiskom życia społecznego, 03-06-1914
